خجالتی بودن کودک اتفاقی عجیب و کمبود نیست

ایسنا/خراسان جنوبی یک کارشناس روانشناسی و مربی تربیت خانواده گفت: والدین باید بدانند خجالتی بودن و عدم تمایل کودک به برقراری ارتباط به صورت سریع، اتفاقی عجیب و نوعی کمبود در کودک نیست و ممکن است فقط مربوط به مراحل طبیعی رشدی وی باشد.

فاطمه زهرا افشارکیا در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص اینکه چه رفتاری با کودکان خجالتی داشته باشیم، گفت: مهم‌ترین رفتار برای عموم افراد در مقابل با یک کودک به اصطلاح خجالتی این است که پیش از هر اقدامی باید بدانیم علت فاصله گرفتن کودک چیست که بتوانیم به او احساس امنیت داده و از جملاتی مثل «خجالت نکش» که موجب برچسب زدن به کودک و تثبیت خجالت در او می‌شود استفاده نکنیم.

وی با بیان اینکه  بیشتر افراد از کلمات خجالتی، جمع گریز، منزوی و درونگرا، را به جای هم استفاده می‌کنند، گفت: باید در ابتدا علت خجالتی بودن کودک ریشه‌یابی که ببینیم سرمنشأ خجالت کودک به چه مسئله‌ای برمی‌گردد و متوجه شویم، مسئله فقط خجالتی بودن اوست تا بتوان برای آن راه‌حلی اندیشید، لذا خجالت کشیدن کودک در موقعیت جدید با افراد نا ‌آشنا در ابتدای آشنایی کاملا امری طبیعی و به خودی خود یک بیماری یا اختلال نیست و نمی‌توان به راحتی به کودک برچسب خجالتی بودن زد و گاهی خجالت کودک حکم نوعی انزوا را داشته که در اینجا مسئله افسردگی یا اضطراب و یا ترس بررسی می‌شود.

افشارکیا در خصوص راهکارهایی برای رفع  خجالتی بودن کودکان، گفت: از قدم‌های کودک و محیط‌های کوچک شروع کرده و حتما با همراهی کردن او به امنیت سازی محیط کمک کنید، لذا تلاش جهت ایجاد فضای امن و انتقال حس امنیت به کودک در مواجهه با موقعیتی که در آن خجالت می‌کشد و خواستن از کودک برای شرح احساسی که دارد و راهکاری برای آن و سعی کنید با قصه‌درمانی و نمایش‌درمانی برای کودک راهکارهای کمک به خودش را آموزش دهید.

این مربی تربیت خانواده با اشاره به اینکه اصلی‌ترین نهاد موثر در ایجاد و یا از بین‌بردن احساس خجالت به صورت شدید در کودکان خانواده است، تصریح کرد: والدین کمالگرا بدلیل تذکر بیش از حد و یا اصلاح مکرر رفتار کودک در او احساس شرم و خجالت از خود را افزایش می‌دهند.

وی با بیان اینکه والدین باید بدانند خجالتی بودن و عدم تمایل کودک به برقراری ارتباط به صورت سریع، اتفاقی عجیب و نوعی کمبود در کودک نیست و ممکن است فقط مربوط به مراحل طبیعی رشدی وی باشد، گفت: والدین نباید بخاطر این رفتار کودک بخصوص در حضور کودک از دیگران عذرخواهی و باید درک و همدلی با کودک داشته و از مجبور کردن او به کاری که نمی‌خواهد بپرهیزند و به جای سرزنش و یا اجبار کودک به حضور در مکانی که موجب اضطراب و یا خجالت  او می‌شود فضاسازی کنند.

افشارکیا افزود: والدین نباید عشق، محبت و توجه خود را منوط به اجتماعی رفتار کردن کودک یا هر خصلت خوبی که از نظر آن‌ها ویژگی‌ای مثبتی است را شرطی سازی کنند بلکه مادر و پدر حتی اگر یک نفر از آن‌ها نیز کمرو هستند باید حتما در رفع آن اقدام کرده و در ابتدا برای فرزند خود الگوی مناسبی در روابط اجتماعی باشند.

این مربی تربیت خانواده اظهار کرد: خجالت شدید به صورت گسترده در همه زمینه‌ها در صورت عدم ریشه‌یابی و  اقدام به درمان می‌تواند باعث بروز مواردی از جمله؛ احساس شرم دائمی از خود، خودکنترلی بسیار شدید، عدم لذت بردن از روابط اجتماعی و صمیمیت موجود به دلیل احساس گناه و شرم، تمایلی نداشتن در پیدا کردن دوست و نگهداری آن و عدم حضور در اجتماع وسایل نقلیه عمومی، مدرسه و جمع‌های فامیلی، آسیب‌هایی است که کودکان در این زمینه با آن روبه‌رو می‌شوند.

وی در خصوص اینکه اگر کودکان خجالتی درمان نشوند در آینده با مشکلاتی مواجهه خواهند شد، گفت: ماندگاری ترس و اضطراب در وجود کودک تا بزرگسالی، بروز و ظهور آن به صورت رفتارهای انزواطلبانه، افسردگی و اختلال اضطراب اجتماعی، عدم ایجاد روابط اجتماعی و ازدواج موفق کودک در آینده به دلیل احساس کامل نبودن در هر شرایطی و خودسرزنشی، عدم حضور در مشاغل مختلف زیرا مشاغل بسیاری نیازمند فعالیت اجتماعی است و احساس تنهایی عمیق و شرم و کافی نبودنی، که معلول  خجالتی بودن کودک است که اگر از کودکی برطرف نشود در بزرگسالی زمینه  ظهور و بروز اختلالات مختلفی را فراهم می‌آورد.