شاید دنباله‌دارها قاصدان حیات فرازمینی باشند

پژوهش جدید «دانشگاه کمبریج» نشان می‌دهد که ممکن است دنباله‌دارها منبع حیات فرازمینی در سیاره‌های بیرون از منظومه شمسی ما باشند.

به گزارش ایسنا و به نقل از اسپیس، دانشمندان گمان می‌کنند که دنباله‌دارها ممکن است مواد آلی لازم را برای تشکیل شدن حیات به زمین رسانده باشند و اکنون یک پژوهش جدید نشان می‌دهد که سیارات فراخورشیدی نیز ممکن است این محموله ویژه را از دنباله‌دارها دریافت کرده باشند.

زمین در تاریخ اولیه خود با برخورد سیارک‌ها، دنباله‌دارها و دیگر اجرام کیهانی به‌جامانده از شکل‌گیری منظومه شمسی بمباران شد. دانشمندان هنوز در مورد چگونگی به دست آمدن آب و مولکول‌های مورد نیاز برای تشکیل حیات در سیاره بحث می‌کنند اما دنباله‌دارها گزینه احتمالی هستند.

اما اگر دنباله‌دارها می‌توانستند بذر حیات را به زمین برسانند، آیا ممکن است همین کار را در مورد سیارات فراخورشیدی در سایر نقاط جهان نیز انجام دهند؟ گروهی از پژوهشگران مؤسسه نجوم «دانشگاه کمبریج» با در نظر گرفتن این پرسش، مدل‌های ریاضی را توسعه دادند که به آنها کمک کرد تا نشان دهند چگونه دنباله‌دارها از نظر تئوری می‌توانند عناصر سازنده حیات را به سیارات دیگر در کهکشان راه شیری برسانند.

اگرچه این پژوهش به دور از شواهد قطعی پیرامون شکل‌گیری حیات در سیاره‌های دیگر است اما شاید یافته‌های این گروه پژوهشی بتوانند به محدود کردن دامنه جستجو برای سیارات فراخورشیدی میزبان حیات کمک کنند.

«ریچارد آنسلو»(Richard Anslow) از پژوهشگران این پروژه گفت: ما دائما در حال یادگیری بیشتر پیرامون جو سیارات فراخورشیدی هستیم و به همین دلیل می‌خواستیم ببینیم آیا سیاراتی وجود دارند که مولکول‌های پیچیده را از دنباله‌دارها تحویل گرفته باشند. این احتمال وجود دارد که مولکول‌های تشکیل‌دهنده حیات روی زمین، از دنباله‌دارها آمده باشند. بنابراین، همین امر می‌تواند برای سیارات در قسمت‌های دیگر کهکشان نیز صدق کند.

دانشمندان طی چند دهه گذشته، در مورد مولکول‌های پری‌بیوتیک‌ یافت‌شده در دنباله‌دارها که ممکن است حیات را به زمین آورده باشند، اطلاعات بیشتری کسب کرده‌اند. به عنوان مثال، نمونه‌هایی که در سال ۲۰۰۹ از دنباله‌دار «وایلد ۲»(Wild ۲) در طول ماموریت «استارداست»(Stardust) ناسا به دست آمدند، حاوی یک اسید آمینه سازنده حیات موسوم به «گلایسین» بودند. ماموریت «روزتا»(Rosetta) متعلق به آژانس فضایی اروپا نیز بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶، مولکول‌های آلی را در جو دنباله‌دار «۶۷  پی/چوریوموف-گراسیمنکو»(۶۷P/Churyumov-Gerasimenko) شناسایی کرد.

این مولکول‌های آلی ممکن است طی یک برخورد همراه با سرعت بالا و دمای بالا با یک سیاره از بین بروند. این بدان معناست که انسلو و همکارانش باید سناریوهایی را پیدا می‌کردند که در آنها سقوط یک دنباله‌دار در منظومه شمسی دیگر به اندازه‌ای آهسته باشد که مولکول‌های آلی سازنده حیات دست‌نخورده باقی بمانند.

پژوهشگران از طریق شبیه‌سازی‌های خود دریافتند برای منظومه‌های خورشیدی با ستارگان مشابه خورشید، کمترین سرعت برخوردها در جایی است که سیاره‌های متعدد به طور محکم در کنار هم قرار دارند. دانشمندان این نوع منظومه‌های سیاره‌ای را «سیستم‌های نخود در غلاف» نامیده‌اند. دنباله‌داری که از محدوده‌های بیرونی چنین منظومه‌ای حرکت می‌کند، با جهش بین مدار این سیارات کند می‌شود.

همچنین، شبیه‌سازی‌های این گروه پژوهشی نشان می‌دهند که ممکن است چالش‌های منحصربه‌فردی برای زندگی در سیارات سنگی اطراف ستاره‌های کوتوله قرمز موسوم به «ستاره‌های کوتوله اِم»(M-dwarf stars) وجود داشته باشند. ستاره‌های کوتوله اِم، رایج‌ترین ستاره‌های کهکشان هستند و همیشه هدف محبوبی برای ستاره‌شناسان شکارچی سیاره فراخورشیدی بوده‌اند.

سیارات سنگی در چنین منظومه‌ای نیز ضربه‌های پرسرعت بیشتری می‌بینند. شانس یک دنباله‌دار برای رساندن بذر حیات به آنجا ممکن است محکوم به فنا باشد؛ به ویژه اگر فاصله سیاره‌ها بیشتر باشد.

آنسلو گفت: این هیجان‌انگیز است که می‌توانیم نوع سیستم‌های قابل آزمایش در سناریوهای گوناگون را شناسایی کنیم. این کار، نگاهی متفاوت به کار بزرگی محسوب می‌شود که قبلا روی زمین انجام شده است. چه مسیرهای مولکولی به ایجاد چنین تنوع بزرگی از زندگی که در اطراف خود می‌بینیم، منجر شده‌اند؟ آیا سیاره‌های دیگری وجود دارند که ماجرای مشابهی در مورد آنها رخ داده باشد؟ این لحظه هیجان‌انگیزی است زیرا می‌توان پیشرفت‌های نجوم و شیمی را برای مطالعه کردن برخی از اساسی‌ترین پرسش‌ها ترکیب کرد.

این پژوهش در مجله «Proceedings of the Royal Society A» به چاپ رسید.