پاکسازی سکه‌های نقره با روش‌های مخرب

پژوهشگران می‌گویند: روش‌های رایجی که برای پاکسازی سکه‌های تاریخی نقره استفاده می‌شود، آسیب جدی به آن‌ها وارد می‌کند که در مواردی، ترمیم را غیرممکن می‌کند.

به گزارش ایسنا، شیبا خدیر ـ مجری طرح بررسی تاثیرات روش‌های مختلف پاکسازی بر سطح سکه‌های تاریخی نقره ـ گفت: سکه‌های تاریخی و به‌ویژه سکه‌های نقره با توجه به ماهیت ساختاری که دارند، جزو معتبر و ماندگارترین اسناد ساخته دست بشر هستند که روشن‌کننده زوایای مختلف تاریخ و باورهای باستانی بوده و از طرفی جنس، عیار، وزن و تعداد سکه‌ها در قلمرو حکومت‌ها می‌تواند به نحوی، شرایط اقتصادی و اجتماعی آن دوره تاریخی را برای ما مشخص کند.

این کارشناس افزود: سکه‌ها حجم زیادی از آثار در مجموعه‌ها و مخازن خصوصی و دولتی را تشکیل می‌دهند و با توجه به این موارد، حفاظت اصولی و بویژه توجه به نحوه پاکسازی سطح سکه‌ها ضروری است.

خدیر اظهار کرد: امروزه شاهد آن هستیم که روش‌های متعددی برای پاکسازی سکه‌های نقره پیشنهاد می‌شود، گاها با توجه به مواد مصرفی در دسترس، بدون توجه به شرایط ‌منحصربفرد سکه، روش‌هایی به صورت تجربی استفاده می‌شود که این روش‌ها و توصیه‌ها بدون نظر کارشناسی و تخصصی در برخی موارد باعث پاکسازی سطح می‌شود.

مجری طرح بررسی تاثیرات روش‌های مختلف پاکسازی بر سطح سکه‌های تاریخی نقره، اضافه کرد: این‌که روش‌های رایج چه تاثیری بر سطوح ماکروسکوپی و میکروسکوپی اثر بویژه در طول زمان دارند، مورد غفلت واقع می‌شود. در مواردی که کم هم نیستند مشاهده می‌شود سطح سکه با آسیب جدی روبرو شده و ترمیم آن کار بسی دشوار و در مواردی غیرممکن خواهد بود.

خدیر افزود: در این تحقیق که با همکاری بخش مهر و سکه موزه ملی ایران انجام شد، ضمن بررسی نقش مطالعات و بررسی‌های علمی سکه به پدیده‌های مختلف آسیب‌شناسی در سکه‌های نقره مانند تُردشدگی، چسبیدگی سکه‌ها به هم، انواع ترک‌ها، شکستگی‌ها، خوردگی موضعی و رسوبات حجیم و سخت و رسوبات غیر متعارف و آلیاژهای گوناگون و تفاوت خوردگی‌ها و آسیب‌های تحمیل شده انسانی، به بررسی و نقد برخی از روش‌های مختلف مورد استفاده در پاکسازی سکه‌های نقره و همینطور بحث اهمیت حفظ پاتین سطحی و رعایت حد مداخله پرداخته شده است.

بنابر اعلام روابط پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، این پژوهش از سوی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی ـ فرهنگی و با همکاری فرشته ذکایی مسئول بخش مهر و سکه موزه ملی ایران انجام شده است.