نفسهاي آخر بهشت زهرا

السلام على اهل لا اله الا اللّه - من اهل لا اله الا اللّه - يا اهل لا اله الا اللّه - بحق لا اله الا اللّه - كيف وجدتم قول لا اله الا اللّه - من لا اله الا اللّه - يا لا اله الا اللّه - بحق لا اله الا اللّه - اغفر لمن قال لا اله الا اللّه وحشرنا فى زمره من قال لا اله الا اللّه - محمد رسول اللّه - على ولى اللّه .

در کنار هاي و هوي شهر ما ، شهريست بي هياهو. وقتي در اين زمين پاي مي نهي ، اندکي شکسته مي شوي . هنگامي که به اسم ها و رسم ها و سنگها نگاه مي کني ، لحظه اي به خود تلنگري که " اي خواجه در سراچه دنيا چه مي کني؟ " .

چه آسان 38 سال گذشت. 25 تيرماه سال 1349. زمانيكه اقوام و آشنايان آقاي محمد تقي خيال، جنازه وي را براي خاكسپاري در خانه ابديش تا بهشت زهرا (س) همراهي مي ‌كردند، كمتر كسي تصور مي کرد زماني برسد كه روزانه نزديک به 200 متوفي ، همسايه ديوار به ديوار خانه خيال ‌شوند.

شهر ما با قدمت 200 ساله خود تقريبا 140 گورستان به غير از بهشت زهرا (س) دارد که معروفترين آنها عبارتند از گورستانهاي مسگرآباد ، ابن بابويه ، ظهيرالدوله ، باغ طوطى ، خاوران ، امامزاده عبدالله (ع) ، امامزاده اسماعيل (ع) ، امامزاده صالح (ع)، آستان حضرت عبدالعظيم (ع) ، ارامنه و بسياري ديگر...

بهشت زهراي 424 هکتاري تهران كه مهمان پذيرترين گورستان جهان است ،‌ برخلاف توسعه عمودي شهرها تنها به صورت افقي رشد كرده است و با وسعت 500 كيلومتر مربعي خود ، پيکر هزاران نفر از قشرهاي مختلف مردم را در خود جاي داده است.

آري اين شهر تمام شرايط يک کشور را دارد. کشوري که هيچ گاه مامور آمارگيري نفوس را در خود نديده است.

محمود رضاييان با 22 سال سابقه مديريت در سازمان بهشت زهرا(س) مي گويد : " با توجه به تعدد گورستانهاي داخل شهر تهران ، در سال 1345 با هدف تجميع متوفيات اين شهر در يک مکان معين و جلوگيري از رشد اين گورستانها ، كلنگ تاسيس اين گورستان با نام بهشت زهرا(س) به زمين زده شد و اولين بهره برداري رسمي در تاريخ بيست و پنجم تيرماه سال 1349 با دفن فردي بنام محمد تقي خيال فرزند علي در قطعه 1 رديف 1 شماره 1 انجام شد."

اما دريغ که چندي است شمارش معكوس اين گورستان آغاز شده است و تا چند ماه ديگر شايد مرحوم خيال مهمان و همسايه تازه اي نداشته باشد و در يک کلام ، پايان بهشت زهرا(س) .

مدتي است که مسئولان سازمان بهشت زهرا (س) از کمبود زمين و پر شدن قبور اين مکان در آينده اي نزديک خبر مي دهند و به اعتقاد مدير عامل اين سازمان ، درهاي اين گورستان پيش از پايان سال بسته خواهد شد.

وي معتقد است "با روند رو به رشد مرگ و مير در پايتخت، تهران به احداث چهار گورستان مشابه ديگر نيازمند است. بيش از 38سال از تأسيس اين سازمان سپري شده است و تاكنون تقريبا يک ميليون و 469 هزار و 836 نفر در اين مكان آرميده اند که از اين تعداد سيصد هزار نفر شهيد هستند."

رضاييان گفت : " مدت پنج سال است که هشدارهايي را در خصوص پر شدن ظرفيت دفن در بهشت زهرا داده ام و به ضرورت توسعه 160هكتاري از اراضي شرقي اين گورستان اشاره داشته ام اما هر چه بيشتر داد و شيون و پيگيري موضوع مي کنم گويا بيشترعقب گرد مي کنم . مسئولان مديريت شهري به اين مهم ، کم ‌توجه يا بي توجه هستند و مسئولان و مردم باقرشهر نيز بارها جلوي اين توسعه ارضي را سد كرده‌اند."

با يک محاسبه ساده درمي يابيم که اگر روزانه بطور متوسط 200 متوفى در بهشت زهرا دفن شود اين آمار سالانه بيش از اجراي 50 هزار مراسم تدفين خواهد بود که اجراي اين حجم گسترده مراسم خاك‌ سپاري، نيازمند ظرفيت‌ سازي گسترده ايست.

مطالعات كارشناسان سازمان بهشت‌ زهرا نشان مي دهد که با اضافه شدن 160هكتار از اراضي بخش شرقي، ظرفيت بهشت زهرا(س) حداكثر تا 10 سال آينده تامين مي شود.

اما يکطرفه به دادگاه نرويم و قضاوت نکنيم .

علي فرجي عضو شوراي اسلامي باقرشهر مي گويد : "چند دهه است که زباله ها و معضلات پايتخت به جنوب تهران منتقل مي شود از سويي ديگر 40سال است كه ميزبان مردگان تهراني‌ها هستيم اما ديگر اجازه توسعه ارضي اين گورستان در محدوده باقرشهر را نمي دهيم .

فرجي مي افزايد : شوراي شهر باقرشهر مخالف توسعه بهشت زهرا است، چرا که قرار است، اين کار در حريم اين شهر صورت گيرد و با اجراي اين عمليات، جلوي توسعه باقرشهر گرفته خواهد شد."

در آخرين مصاحبه اي که با مدير عامل سازمان بهشت زهرا داشتم مي گفت که هنوز اين مشکل پا برجاست و متري به زمينهاي اين گورستان افزوده نشده است و احتمالا تا چند ماه اخير با مشکل دفن مردگان تهراني روبرو خواهيم شد.

رضاييان معتقد است :" اگر همين الان هم زميني در اختيار من قرار دهند تا گورستان جديد تهران را در آن بسازم ، دير شده است و زمان کم مي آورم چرا که صرف داشتن زمين براي ايجاد گورستان مهم نيست بلکه قطعه بندي و درختکاري و ساختن تاسيسات غسال خانه و اداري و مسجد و سرويس هاي عمومي و شبستان و غيره .... بيش از يک سال زمان مي برد در حاليکه تا پايان سال بايد پرونده بهشت زهرا را بست."

وي مي‌ گويد: " روي هر نقطه اي که براي احداث گورستان دست مي گذاريم صداي گروهي بلند مي شود . سال گذشته قرار بود گورستاني در کيلومتر 12 آزاد راه تهران - شمال واقع در محدوده امامزاده عقيل به دست بخش خصوصي ساخته شود که با مخالفت اعضاي شوراي اسلامي شهر تهران روبه رو شد. روي زميني در گرمدره کرج مطالعه کرديم اما شهرداري کرج مخالف کرد . روي زميني در شمال شرقي تهران تحقيق کرديم که مخالفت شد."

تمركز گورستان در يك نقطه از لحاظ عرفى، فرهنگى و اعتقادى نيز درست نيست و از طرفي در ضرورت ساخت گورستان ‌هاى جديد در اطراف تهران شكي نيست زيرا بسيارى از كارشناسان حوزه شهرى معتقدند كه فاصله زياد مناطق شرقى و شمالى پايتخت با بهشت زهرا از مشكلات موجود بر سر راه شهروندان تهرانى است بطوري كه گاه براي رسيدن به اين مکان 50 كيلومتر مسافت را طي مي کنند .

اين معضل علاوه بر ايجاد ترافيك چند ساعته و گاهي تردد بيش از يك ميليون نفر در ايام خاص و مصرف سوخت بيهوده دردسرهاى ديگرى مانند اتلاف وقت در خاك سپاري و صرف هزينه‌ هاى گزاف را در پي دارد.

دکتر سعيد خال ، مشاور مدير عامل سازمان بهشت زهرا معتقد است : " احداث گورستان هاي جديد در تهران تقريبا فاصله و شکاف فرهنگي شمال و جنوب شهروندان تهراني را تعديل خواهد کرد. بسياري از خانواده هاي متمول حتي در اجراي مراسم بزرگداشت عزيزان خود به نوعي فرهنگ سازي مي کنند که نشات گرفته از روحيه تفاخر است در حاليکه خانواده هاي ديگري هستند که در کمال سادگي بر سر قبر خويشان خود مي آيند."

وي افزود : من با قطعه بندي گورستانها بنام قطعه هنرمندان و پزشکان و مهندسان و نام آوران و مردم عادي و ثروتمندان ( به غير از شهدا ) مخالفم چون تفاخر براي شهر است و اينجا همه با يک کفن در زميني کوچک مي خوابند و چه بهتر که همه با هم باشند و الا رفتن خانواده ها به قطعه پزشکان و مهندسان و متمولان فخر مي آورد و رفتن به قبور مردم عادي ....."

اين واقعيت زندگي است که آخرين گذر زميني همه انسانها، گورستان است و زنگها به صدا در مي آيند و همگي بايد به فکر تامين مسکن آخرين باشيم .

پيش فروش خانه آخرت و حتي دلالي قبور در بهشت زهرا ممنوع است. زمان تنگ است ودر صورت اتلاف وقت، تهراني ها در كنار معضلات شهري معضلي نيز به عنوان يک وجب خاک براي خواب ابدي خواهند داشت.