سنگ بنای کج کردها در عراق

روزنامه خراسان: کردهای عراق بیش از 13 سال است که در مناسبات مختلف ادعای خود برای جدایی از مرکز را تکرار می کنند. بحران دو هفته ای اخیر در عراق بر سر برافراشته شدن پرچم کردستان بر فراز استانداری کرکوک نیز بار دیگر به مطرح شدن جدی این جدایی دامن زده است.

 

فارغ از این که ادعای اخیر کردها تا چه اندازه جدی باشد یا این که تنها سرپوشی برای ضمیمه کردن رسمی و بی دردسر استان مهم و مورد مناقشه کرکوک به اقلیم محسوب شود، به چند نکته باید اشاره کرد. نخست این که با فرض واقعی نبودن ادعای اخیر همه پرسی و استقلال، باید آن را تلاشی همه جانبه از سوی کردها برای کوتاه آمدن بغداد از کرکوک دانست. دولت عراق و ارتش در مراحل پایانی جنگ با داعش اند و توان جدی برای گشودن جبهه جدید با کردها بر سر الحاق کرکوک به اقلیم را ندارند بنابراین با ادعای برگزاری همه پرسی جدایی برای سال جاری، عملا به دنبال فشار بر بغداد برای پذیرش الحاق کرکوک هستند.اما فرضیه دوم در سایه موافقت جدید دو حزب عمده کردی با همه پرسی و ارسال هیئتی در روزهای آینده به بغداد برای مذاکره با دولت مرکزی، جدی بودن کردها برای برگزاری همه پرسی است. این همه پرسی به معنای ایجاد سنگ بنای تشکیل دولت کردی در منطقه با مرکزیت کردهای عراق است.

 

ساختار جدیدی که به نظر می رسد دارای نقاط ضعف متعددی است. یکی از این نقاط ضعف، موضوع حقوق مدنی و احترام به سایر اقوام و طوایف موجود در ساختار احتمالی جدید است. نفس برافراشته شدن پرچم کردستان در کرکوک چند قومیتی نشان از بی احترامی کردها به دیگر قومیت های تشکیل دهنده بافت جمعیتی آن جا دارد. رفتارهای خشن عوامل اقلیم با قومیت های کُرد و ترکمن در نواحی چند قومیتی مورد مناقشه نشان می دهد، تصمیم گیران کُرد، تنها به دنبال ایجاد یک دولت نژادی خالص و یکدست هستند. علاوه بر این که خیانت آن ها در ضمیمه کردن کرکوک به اقلیم خود درست در زمانی که عراق زیر چکمه های داعش بود، نشان می دهد، ساختار جدید احتمالی نمی تواند از روابط گرم و دوستانه با سرزمین مادری سابق خود یعنی عراق برخوردار باشد.

 

کشوری که با زور نظامی، خیانت، بغض و کینه علیه قومیت ها و سوء استفاده از اوضاع ناگوار سرزمین سابق خود و  زیر پا گذاشتن قانون اساسی که خود نیز به آن رأی داده، شکل بگیرد نمی تواند چندان مورد توجه قرار بگیرد و آینده آن نیز در گرو کشمکش های متعددی خواهد بود.

 

افزون بر این که، مشکلات متعدد اقتصادی، محرومیت از سهم 17 درصدی بودجه سالانه عراق، محرومیت از آب های آزاد بین المللی، کشمکش های سنتی و خونین قبیله ای میان احزاب عمده اقلیم، درگیری های محتمل کردی – کردی با نیروهای خارج از اقلیم و مواضع قدرت های منطقه ای و بین المللی، موانع بسیار بزرگ شکل گیری دولت مستقل کردهای عراق خواهد بود.