نتیجه پیگیری سرباز ضرب و شتم‌دیده چه شد؟

در چند روز گذشته بار دیگر ماجرایی مرتبط با جوانان لباس نظامی‌پوشیده ایرانی منتشر شد که همچنان هم خبرساز است؛ این‌بار در شمال ایران و در شهر بابل...

شرق:‌ در چند روز گذشته بار دیگر ماجرایی مرتبط با جوانان لباس نظامی‌پوشیده ایرانی منتشر شد که همچنان هم خبرساز است؛ این‌بار در شمال ایران و در شهر بابل، یک سرباز وظیفه تنها به‌دلیل اینکه از یک بازپرس دادگستری کارت شناسایی خواسته بود، مورد ضرب‌وشتم قرار گرفت و کار تا جایی پیش رفت که مدیران ارشد نظام وظیفه هم واکنش نشان دادند و در نهایت با دل‌جویی از سرباز آزاردیده پرونده خاتمه پیدا کرد؛ اما این قصه سر دراز دارد. این اولین‌بار نیست که توهین، بی‌احترامی و حتی ضرب‌و‌شتم یک سرباز خبرساز می‌شود و به نظر می‌آید آخرین پرونده هم نخواهد بود.

قصه سرباز بابلی

این‌بار ماجرا با توضیح و توییت یک فعال اجتماعی، وحید اشتری، شروع شد. او دراین‌باره نوشته بود: «روزانه صدها پیام از رفتار زشت با سربازان دریافت می‌کنم، ولی دیروز ماجرای یک سرباز بابلی را شنیدم که باورم نشد. امروز که برای پیگیری ماجرا و مستنداتش تماس گرفتم و هق‌هق گریه یک جوان ۲۰ساله را پشت تلفن شنیدم، به قدری شوکه‌ام که اصلا نمی‌دانم چه بنویسم».

جوانی که به گفته این فعال اجتماعی پشت تلفن و به‌دلیل رفتار نامناسبی که با او شده ‌بود، هق‌هق گریه می‌کرد، «محمدحسین کریمی» سربازی ۲۰ساله در دادگستری بابل بود که ماه‌های پایانی خدمت خود را پشت‌سر می‌گذاشت. پدر این سرباز هم گویا داروسازی نام‌آشنا در این شهر است و شاید همین موقعیت اجتماعی پدر به این سرباز کمک کرد که بتواند پیگیر ماجرا شود.

براساس توضیحات رسمی، اصل ماجرا هم به این صورت بود که اواخر هفته گذشته یکی از بازپرس‌های دادگستری بابل هنگام مراجعه به محل کارش از در ورودی ارباب رجوع با درخواست سرباز وظیفه‌شناس برای بازرسی بدنی مواجه می‌شود و اجازه این کار را به سرباز نمی‌دهد.

درِ ورود قضات، کارشناسان و وکلای دادگستری بابل جدا از محل ورود ارباب‌رجوع است و به‌همین‌دلیل سرباز بابلی این بازپرس را نمی‌شناسد و بر بازرسی بدنی‌اش اصرار می‌ورزد که بازرپرس هم وقتی با سماجت سرباز مواجه می‌شود، سیلی به صورتش می‌زند. این رفتار با اعتراض سرباز و خانواده‌اش و همچنین پیگیری از سوی آنها مواجه شود و شاید دلیل خبری‌شدن این پرونده هم همین پیگری باشد؛ همچنان که در روزهای گذشته سربازان زیادی از برخوردهای مشابه نوشتند اما مدعی شدند که امکان پیگیری نداشته‌اند.

نتیجه پیگیری سرباز آزاردیده چه شد؟

اطلاعات رسیده به «شرق» نشان می‌دهد که در روند بررسی این پرونده، یک مقام نظامی تلاش کرد به وظیفه خود عمل کند و در کنار سرباز آزاردیده قرار بگیرد. سرهنگ امامی، فرمانده نیروی انتظامی بابل در این ماجرا در کنار سرباز آزاردیده ایستاد و تلاش کرد پیگیر شکایت و حقوق این سرباز شود، هرچند اخباری از برکناری او هم حکایت دارد. تلاش‌های خبرنگار «شرق» برای گفت‌وگو با امامی بی‌نتیجه ماند اما منابعی آگاه صحت این خبر را تأیید می‌کنند.

در کنار تلاش این فرمانده نیروی انتظامی، رسانه‌ای‌شدن ماجرا هم به کمک این سرباز و خانواده‌اش آمد و پرونده در رسانه‌های ملی خبرساز شد. در مرحله بعد این ماجرا، رئیس اداره سرمایه انسانی سرباز ستاد کل نیروهای مسلح هم وارد میدان شد و با حمایت از رفتار این سرباز از بررسی پرونده گفت.

امیر دریادار دوم، غلامرضا رحیمی‌پور درباره بدرفتاری روی‌داده با سرباز بابلی در دادگستری بابل گفته بود: «به محض اطلاع ستاد کل نیروهای مسلح از این موضوع، تیمی برای بررسی این موضوع تشکیل شد؛ نیروی انتظامی تیم را اعزام کرد و موضوع در محل بررسی شد.

متأسفانه صحت این موضوع تأیید شد». در مراحل بعد هم و با بررسی موضوع در مرکز استان مازندران در نهایت با پیگیری ستاد کل نیروهای مسلح، جلسه‌ای با حضور ریاست دادگستری استان مازندران، فرد خاطی، سرباز و خانواده‌اش تشکیل شد. در این جلسه هم فرد خاطی با عذرخواهی از این سرباز و پدرش، رضایت شخصی او را جلب کرد؛ اما به نظر می‌آید پرونده به‌لحاظ حقوقی پایان نیافته و افکار عمومی انتظار ادامه بررسی این پرونده را دارد.

این موضوع را البته رئیس اداره سرمایه انسانی سرباز ستاد کل نیروهای مسلح هم تأیید می‌کند و در گفت‌و‌گو با رسانه‌ها گفته است: «با توجه به سازمانی‌بودن این موضوع، ستاد کل نیروهای مسلح خود را مکلف می‌داند که از جنبه سازمانی حقوق کارکنان‌ وظیفه را پیگیری و از آنها حمایت کند؛ بنابراین موضوع به ریاست محترم قوه‌ قضائیه نیز منعکس شده و منتظر اعلام نتیجه هستیم که در صورت وصول نتیجه، مراتب به استحضار مردم می‌رسد».

بی‌توجهی به شأن و کرامت سربازان

اگرچه سرباز پرونده خبرساز این روزها در گفت‌و‌گو با «شرق» از بی‌علاقگی‌اش به گفت‌و‌گو و ادامه پرونده می‌گوید؛ اما به نظر می‌آید سربازان دیگری سخنان ناگفته فراوان دارند. در روزهای گذشته هم کاربران زیادی از رخ‌دادن مواردی مشابه یا دیدن رفتاری با هدف تخریب شخصیت و کرامت یک جوان در سربازی نوشته‌اند.

علاوه‌براین، جست‌وجو در پیشینه اخبار رسمی هم نشان می‌دهد که جوانان ایرانی در لباس سربازی بارها آزارهای مشابهی را تحمل کرده‌اند؛ برای مثال تابستان ۹۶ هم خبر رسید که یک نماینده مجلس هنگامی که تلاش می‌کرد وارد فرودگاه شود، پس از مخالفت یک مأمور گیت، او را مورد ضرب‌و‌شتم قرار داد.

در این پرونده هم اگرچه جزئیات رسانه‌ای نشد اما اخبار از بی‌احترامی یک نماینده مجلس به یک مأمور وظیفه‌شناس حکایت داشت. این رفتار غیرمحترمانه با سربازان در حالی است که این دوره اجباری در زندگی مردان ایرانی معایب فراوان دیگری هم دارد. شاید به‌دلیل همین برخوردها و تضعیف حقوق سربازان است که پیش از این یک مسئول ایرانی از تلاش جوانان برای ادامه تحصیل با هدف به‌تأخیرانداختن سربازی گفته بود.

«علیرضا عبدالله‌زاده»، مشاور وقت معاون رفاه اجتماعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، دراین‌باره گفته بود که «در سال‌های گذشته تحقیقاتی انجام شده که نشان می‌دهد دست‌کم ۵۰‌ درصد دانشجویان تحصیلات تکمیلی در ایران، برای فرار از خدمت روی به ادامه تحصیل آورده‌اند.

فارغ از این تحقیقات، به نظر می‌آید دغدغه‌ای به نام سربازی از ۱۷ و ۱۸سالگی ذهن بسیاری از جوانان ایرانی و خانواده‌هایشان را درگیر می‌کند و هر کسی سعی می‌کند به شیوه‌ای این موضوع را برای خود سامان دهد. علاوه‌براین درباره تلاش‌ها و رفتارهای عجیب برای دریافت معافیت پزشکی در سال‌های گذشته هم گزارش‌های زیادی نوشته شده اما همچنان نزدیک به دو میلیون مشمول در شرایط «فرار از خدمت» به سر می‌برند؛ جوانانی که ‌درصد بالایی از آنها، به گفته مشاور معاون رفاه اجتماعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از دهک‌های پایین جامعه هستند.

هرچه تاکنون گذشته، امروز آشکار است که دغدغه‌ای به نام سربازی که از ۱۸سالگی و حتی پیش‌تر ذهن بسیاری از جوانان ایرانی و خانواده‌هایشان را درگیر می‌کند، نیازمند تغییری بنیادین است. در دو دهه گذشته البته بارها مقامات دولتی و نظامی و همچنین نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی از لزوم اصلاح قانون سربازی سخن گفته‌اند که همه تلاش‌ها تاکنون به در بسته خورده است.

در تازه‌ترین خبر که البته رنگ‌وبوی اصلاح و بهبود هم دارد، قرار است از سال آینده میانگین حقوق سربازان ایرانی حدود سه‌برابر افزایش پیدا کند؛ گامی کوچک برای بهبود شرایط چند میلیون سرباز ایرانی که البته گام‌ بزرگ‌تر تغییر شرایط به‌گونه‌ای است که هم شأن و احترام جوانان ایرانی در این دوره حفظ شود و هم دیگر موارد به شیوه‌ای باشد که آنها گذراندن چنین دوره‌ای را اتلاف عمر و زمان جوان ندانند.